Kalbin Görevleri Nasıl Çalışır ve Hastalıklar Nelerdir?
Kalp, kaslardan oluşan ve vücudun çalışabilmesi için gerekli temiz kanı organlara ulaştırıp daha sonradan kirli kanı toplardamarlar sayesinde geri ulaşması ile birlikte hayati önem taşıyan bir organdır.
İçindekiler
Kalbin Yapısı
Göğsün orta kısmında sol kısmında bulunan kalp kaslardan oluşan ve ağırlığı yaklaşık olarak 340 gram civarında olan bir organdır. Sağ ve sol kısmında atrium isimli kulakcıklar ve bir tane ventrikül yani karıncık bulunmaktadır. Üzerinde dört tane boşluk bulunur. Sağ kısımda bulunan kulakcığın ve karıncığın ortasında triküspit isimli kapak bulunur. Sol bölgede bulunan kulakcığın ve karıncığın ortasında ise mitral kapak vardır.
Kalbin sol karıncığında insan hayatında önemli olan damarlarından bir tanesi olan ve diğer organlara oksijenli temiz kanı taşımakta olan aort damarı bulunmaktadır. Sağ karıncıkta ise oksijen olmayan kirli kanı akciğere taşımakta olan pulmoner damar bulunmaktadır.
Akciğerlerde temizlenmiş olan oksijenli kan sol atriyuma açılan pulmoner venler ile birlikte sol kulakcığa ulaşacaktır. Mintal kapaktan geçmesi ile birlikte sol karıncığa ulaşır ve buradan tüm vücuda yayılacaktır.
- Kalp yaklaşık olarak insanların yumruğu büyüklüğündedir;
- Koni şeklini andırmaktadır;
- Kadınlarda kalp daha ağır olmaktadır;
- Çocuklarda ve bebeklerde daha hızlı çalışma prensibi vardır.
Kalp dış tarafı perikard adı verilen bir zar ile çevrili olmaktadır. Zar ve kalp kası arasında sıvı bulunmaktadır. Bu sıvı kayganlaştırıcı özelliğine sahip olduğundan bu sayede kalp daha rahat bir şekilde hareket edecektir.
Sağ Kulakçık: İçerisinde toplardamarlar bulunmaktadır. Alt ve üst toplardamarlar kirli kanı taşımaktadır.
Sağ Karıncık: Sağ kulakçıkta kirli kan triküspid kapağından geçmesi ile birlikte sağ karıncığa ulaşacaktır. Kirli kanın temizlenmesi için akciğere gönderilecektir.
Sol Kulakçık: Akciğerlere ulaşmış olan kirli kanın temizlenmesi ile birlikte vena pulmonalis sayesinde sol kulakcığa taşınacaktır.
Sol Karıncık: Akciğerlerden gelen temiz kanın tüm vücuda pompalanmasını sağlayan bölüm olmaktadır. Mitral kapak ile birlikte sol karıncığa taşınmakta olan temiz kan organlara ve dokulara gönderilecektir.
Kalbin Görevleri
Kalbin görevleri arasında iki ayrı kan dolaşımına sahip olmaktadır. Oksijen bakımından zengin olan temiz kanı akciğerden alarak aort damarı ile birlikte tüm dokulara ve organlara ulaşmaktadır. Temiz kanı kalpten alarak dokulara ve organlara ulaştırmasının ardından bu organlarda bulunan kirli kanı ise toplardamar sayesinde kalbe geri ulaştıracaktır. Kanın akciğerlere toplardamar ile birlikte gitmesine küçük dolaşım adı verilmektedir. Temizlenmiş kanı taşımasına ise büyük dolaşım adı verilmektedir.
- Kan basıncının oluşmasını sağlar;
- Kanı tek yönlü taşımaktadır;
- Kan için gereken gereksinimlerini düzenleyecektir;
- Hormonların salgılanmasında ve yerine ulaşmasını sağlayacaktır.
İnsanların yaşamını sürdürebilmesi için kastan oluşan organ olan kalbin düzgün bir şekilde çalışması ve organlara kan pompalaması gerekmektedir. Kalp metabolizmayı etkileyen zararlı maddeleri kan aracılığı ile vücuttan uzaklaştırmaktadır.
Kalp sayesinde insanların vücut ısıları düzenlenmektedir. Kalp resmen bir motor görevi görmektedir. Bir dakika içerisinde ritmik bir şekilde çalışır. Ciğerlerden aldığı temiz havayı tüm vücuda iletir ve kirli kanı akciğerlere taşımaktadır.
Kalbin Çalışması
Kalbin bir dakika içerisinde belli bir ritm ile birlikte atacaktır. Vücudun isteğine göre kan ihtiyacını karşılayacak şekilde kalp atışı artacak ya da azalacaktır. Sağlıklı bir insanda bir dakika içerisinde kalp atışı 60 ile 100 arasında olmaktadır. Kap çalışırken sürekli olarak kasılacak ve gevşeyecektir. Bu kasılmaya sistol ismi verilirken gevşemesine ise diastol adı verilmektedir. Kalp üzerinde bulunan her iki atrium ve iki ventrikül aynı anda kasılacak ve gevşeyecektir.
Ventrikül bölümde sistolünde oluşacak basınç ile birlikte triküspit ve mitral kapakların aynı anda kapanacaktır. Bu sayede kanın atrium bölgesine geri geçişi engellenecektir. Sağ ventrikül bölgedeki venöz kan semilunar kapakçıkların açılmasıyla akciğerlere ulaşacaktır. Sol ventrikülde arteriyal kan aort damarlarının açılması sonucunda vücuda yayılacaktır.
Kalbin çalışmasını etkileyen faktörler
Kulakçık ve karıncığın gevşemesi ile birlikte görevini tam olarak yapmamasıdır. Kalbin çalışmasını etkileyen faktörler şunlar olmaktadır:
- Semtapik sinir adı verilen sinirler kalp ritminin hızlanmasını sağlamaktadır;
- Parasempatik sinir ise kalp ritminin yavaşlamasında etkilidir;
- Adrenalin salgılanması kalbin daha hızlı atmasını sağlar;
- Asetilkalin yavaşlamasında etkilidir;
- Sıcak durumlarda kalp atışı hızlanacaktır;
- Karbondioksit miktarının artması ile birlikte kalp hızlanır;
- Kullanılan kimyasal ilaçlar kalp atışını etkilemektedir.
İnsanların kullanmakta olduğu maddeler de kalp atışını etkilemesi ile bilinmektedir. Kafein ya da herhangi bir uyarıcı madde alınması sonucunda kalp çalışmasında daha hızlı olmasına neden olacağı için etkileyecek bir durumdur.
Kalp Durunca Beyin Çalışır Mı?
İnsanların kalpleri nerede olduğu bilinmektedir. Kalp kan pompalamayı bıraktığı zaman ve durduğu zaman hemen ölüm gerçekleşmeyecektir. Kalp durması ile birlikte organlara temiz kan taşıması da duracaktır. Kalp durduktan sonrasında beyin oksijen bakımından zengin olan kandan mahrum kalacaktır. Bu nedenle de kalbin tekrardan çalışabilmesi için insanların 10 dakika içerisinde müdahale edilmesi gerekmektedir. Beyin tekrardan oksijenli kana ulaşması ile birlikte beyin hasarı oluşmadan tekrardan çalışmaya başlayacaktır.
Kalp durması ile birlikte ölüm gerçekleşmeyecektir. Kişilerin tıbben ölmesi için beyin ölümünün de gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Yapay Kalp
Kalp yetmezliği yaşamakta olan hastalarda kalp nakli öncesinde yapay kalp ameliyatı yapılmaktadır. Kalp sistemi görevini yerine getirememesi durumunda halk arasında pil takılması olarak bilinmektedir. Bağışıklık sistemi güçlü olan kişilere ve yandaş bir hastalığı olmayan hastalara yapay kalp olarak bilinen pil takılması ile birlikte kalbin normal bir şekilde çalışması sağlanmaktadır. Yapay kalp ile birlikte kalp pompası normal bir şekilde çalışmaya başlayacaktır. Hastaların kalp pillerinin belirli aralıklarla şarj etmesi gerekmektedir.
Kalp Hastalıkları
Kalp rahatsızlıkları olması ile birlikte insan yaşamını tehdit etmekte olan hastalıkların başında gelmektedir. Kalp sisteminde meydana gelen hastalıklar sonucunda ortaya çıkan belirtiler şunlardır:
- Göğüs ağrısı;
- Halsizlik;
- Solunum Sıkıntısı;
- Çarpıntı;
- Kronik öksürük;
- Baygınlık nöbeti;
- Yutma zorluğu;
- Şişme;
- Baş ağrısı;
- Morarma;
- Hıçkırık;
- Hazımsızlık.
En sıklıkla görülen kalp hastalıkları şunlardır:
Koroner Arter Hastalığı
Koroner damarlarında biriken plaklar sebebi ile birlikte ortaya çıkan bir hastalık olmaktadır. Kalp organına temiz kanı taşımakta olan bu damarların yağ ya da kolesterol sonucunda damar duvarlarında birikmesi ile birlikte tıkanıklık oluşmasına neden olacaktır. Bunun sonucunda oksijenli kan kalbe yeterli miktarda ulaşamayacaktır.
Bu nedenle de kalbin temiz kanla beslenememesi sonucunda kalp krizi gibi bir rahatsızlık meydana gelebilir.
Mitral Kapak Hastalığı
Mitral kapak kalbin kasılması ile birlikte tam olarak kapanamayacaktır. Sol ventrikül bölgesinden sol atriuma kanın geri gitmesiyle birlikte ortaya çıkacaktır. ilk başlarında herhangi bir belirti oluşmayacaktır. Kalbin organlara ve dokulara pompalamakta olduğu oksijenli kan azalması durumunda kalp hasarları oluşacaktır.
Aort Kapak Hastalığı
Mitral kapağın zayıflaması ile birlikte gelişmekte olan bir hastalıktır. Mitral kapağın hasar görmesi sonucunda mitral yetmezliğe yol açacaktır. İlerlemesi durumunda organlara ve dokulara ulaşacak olan oksijenli kanın azalması görülmektedir. Bu durumda kalp daha çok atmaya başlayacaktır.