Aort Darlığı Belirtileri, Uygulanan Tedavi Yöntemleri
Aort darlıkları tedavisinde uygulanacak yöntem cerrahi müdahaleler olmaktadır. Bu ameliyatlar açık kalp ameliyatları veya minimal invaliz yöntemi kullanılarak yapılabilmektedir.
İçindekiler
Aort Darlığı
Sol ventrikül ile aort damarı arasında yer alan aort kapağı; normal koşullar altında son ventriküllerden aorta pompalanmakta olan kanın tekrar geri dönmesine veya sızmasına engel olmaktadır. Kan dolaşımı sırasında dalgalanarak itilen kanın tek yöne doğru yol almasına yardımcı olan kapaklarda farklı nedenlere bağlı olarak daralması dolaşımın sağlıklı ve istenilen bir şekilde yapılmasına engel olmaktadır.
Normal ve sağlıklı bir insanda aort kapaklarının çapları iki buçuk santimetre ile dört santimetre arasında olmaktadır. Farklı nedenle daralmaya başlayan bu kapaklardaki çap bir santimetreye indiğinde dolaşımda ciddi boyutta sorunlar meydana gelmeye başlar. İlk başlarda bu zorlukla mücadele etmeye çalışan sol ventrikül kası kalınlaştırarak ve sarf ettiği gücü arttırarak ekarte etmeye çalışır. Bir süre sonra sarf ettiği bu güç kalp kasının yorulmasına ve sonuç olarak pes etmesine neden olur. Kapaklarda bulunan yapraklar kapalı durumdayken kuş yuvasına benzemektedir.
Aort kapaklarında meydana gelen bu darlıklar direk olarak kapakçıkta meydana gelebileceği gibi kapağın üstündeki ve altındaki aortda da gerçekleşebilmektedir. Üstte olmasına subravalvüer aort darlığı, altta olmasına ise subvalvüler aort darlığı ismi verilmektedir. Kapaklarda oluşan daralmaların genel olarak üç nedeni bulunmaktadır:
- Doğuştan gelen bozukluklar nedeniyle kapaklardaki üç yaprağın iki yaprak olması durumu buna biküspit ismi de verilmektedir.
- Doğuştan gelen bozukluklar nedeniyle kapaklardaki üç yaprağın tek yaprak olması buna da üniküspit ismi verilmektedir. (Bu durum ilerlemesi ve tedavi edilmemesi durumunda kapak yetmezliği durumunu da gündeme getirmektedir.)
- Kapakta yaşa bağlı olarak kalsifikasyon yani kireçlenme oluşması
- Romatizmaya bağlı etkenler
Belirtileri
Aort kapaklarında meydana gelen darlıklar konusunda ortaya çıkan belirtiler; oluşan daralma çapına, ortaya çıkan basınç farklına ve hastanın şikayetlerine göre değişiklikler göstermektedir. Genel olarak bu rahatsızlık kimi zaman herhangi bir belirti vermeden yavaş bir şekilde ilerlemekte ve birden bire ortaya çıkmaktadır. Aort darlıklarında en yaygın olarak karşılaşılan belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Çabuk yorulma, halsizlik, bitkinlik
- Kalp yetmezlikleri
- Göğüs bölgesinde meydana gelen ağrılar.
- Baş dönmeleri
- Bayılmalar
Uygulanan Tedavi Yöntemleri
Aort darlıkları konusunda uygulanan tedavi yöntemleri; gelişen tıp bilimine paralel olarak büyük gelişmeler göstermektedir. Aort kapak darlıklarında ilaç tedavisi pek olumlu sonuç vermemekte başarı gösterememektedir. Bu rahatsızlık sırasında aynı anda atrial fibrilasyon kalp hızlarının yüksek olması durumunda; daralmaların hızının yavaşlamasına yardımcı olan medikal tedaviye de başlanılır. Oluşan daralmanın durumuna göre tedavide tek yöntem olan cerrahi müdahalenin zamanı tespit edilir. Bu tür sorunlarda tek tedavi yöntemi cerrahı müdahaleler olmaktadır.
Yapılan Ameliyatlar
Aort daralmaları tedavisi amacıyla yapılacak olan cerrah müdahaleler ya geleneksel yöntem olan açık kalp ameliyatlarıyla ya da modern teknoloji kullanılarak yapılan minimal invaziv yöntemiyle gerçekleşmektedir. Son zamanlarda sahip olduğu pek çok avantajlarla minimal invaziv operasyonları daha fazla gündeme gelmektedir. Bu müdahaleler genel olarak koltuk altından küçük bir kesik yapılarak gerçekleşmekte, kansız olması, kesim yerinin küçük olması ve göğüs kemiğinin kesilmemesine bağlı olarak hastanın çabuk toparlanarak günlük hayatına geri dönmesi gibi pek çok avantajları bulunmaktadır. Müdahalenin hangi yolla yapılacağına hastanın ve kapağın durumuna göre doktor yapılan tetkikler sonucu karar verir. Yapılacak cerrahi müdahale sırasında ya kapak değişimi yapılır ya da onarılması mümkün olan durumlarda gerekli olan tamir yapılır.
Kapak değişimleri sırasında genel olarak portez kapak kullanılmaktadır. Metal protez kapaklar bu operasyonlar sırasında dayanıklı olması sebebiyle tercih nedeni olmaktadır. Kapakların değişim yapılması halinde hastanın yaşadığı sürece kan sulandırıcı ilaçlar kullanması gerekmektedir. Metal yerine biyoprotez kapaklar da alternatif olarak gündemde bulunmaktadır. Fakat biyoprotez kapakların ömrü ortalama olarak sekiz ile on sene arasında değişmektedir. Bu süre sonunda yapılan müdahalenin tekrarlanması gerekmektedir.
Yapım Aşamaları
Aort daralma operasyonun yapım aşamalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Hasta bir gün önce son tetkiklerin yapılması ve cerrahi müdahalede izlenecek yöntemin belirlenerek planlaması amacıyla hastaneye yatırılır.
- Ameliyat sonrası ve oluşabilecek komplikasyonlar hakkında bilgi verilip gerekli onay alındıktan sonra hasta ameliyata alınır.
- Cerrahi müdahale lokal anestezi altında yapılmaktadır.
- Hastanın göğüs bölgesi temizlenip steril edilir.
- Kesi yapılarak kalp kasına ve sorunlu kapağa ulaşılır
- Bu tür ameliyatlarda kalp operasyonun kansız olması ve rahat çalışılması amacıyla durdurularak vücut gerekli olan dolaşımın aksamamsı amacıyla kalp ve akciğer makinesine bağlanır.
- Kapak onarılmaya çalışılır. Onarılmasının mümkün olmadığı durumlarda biyonik veya metalik bir kapakla değiştirilir.
- Hasta kalp ve akciğer makinesinden çıkarılarak kalp tekrar çalıştırılır
- Gerekli kontrollar yapılarak
- Açılan yer kapanır.
- Hasta solunum cihazına bağlanarak yoğun bakım odasına alınır. Bu odada yirmi dört saat kalır.
Ameliyat Öncesi Hazırlık
Aort darlığı konusunda yapılacak olan cerrahı müdahaleye hastanın kurallarına göre hazırlanması hem yapılacak operasyonun başarılı olması, hem ameliyat sırasında ve sonunda oluşabilecek komplikasyonların önlenmesi hem de ameliyat sonrası iyileşme sürecinin kısalması bakımından oldukça önemlidir. Hasta ameliyat öncesi en az bir hafta önce kullandığı ilaçları bırakır. Alkol veya sigara kullanıyorsa bu tür alışkanlıklardan uzak durur. Hastanın psikolojik sağlığı bu tür operasyonlarda oldukça önemli olmaktadır. Hasta bir gün önce vücudundaki kılları, tüyleri bütünüyle temizler ve operasyon sırasında ya da sonrasında herhangi bir enfeksiyon kapmaması için doktor tarafından verilen bakteriyel sabunla yıkanır.
Riskleri
Her cerrahi müdahalede karşılaşılan riskler aort darlığı ameliyatlarında da bulunmaktadır. Bu ameliyat vücuttaki görevlerine bağlı olarak diğer ameliyatlara göre daha fazla riskler taşıyabilmektedir. Ameliyat sırasında oluşabilecek risklere şu şekilde örnekler verebiliriz:
- Solunumun ameliyat sırasında durması
- Aşırı oranda kan kaybı
- Anesteziye bağlı olarak yaşanan riskler
- Ameliyattan sonra yaşanma ihtimali olan komplikasyonlar
- Damarlarda oluşabilecek yırtılmalar
- Kanda pıhtılaşma olması
- Sinirlerde oluşabilecek hasarlar
- Kanda oluşabilecek pıhtılaşma gibi bozukluklar
- Kandaki parametrelerde oluşabilecek düşme riski
- Beyin işlevlerinde yaşanabilecek sorunlar
- Enfeksiyon kapılması
- Aşırı derecede kilo kayıplarının oluşması
- Hastanın kalbinin durması
Bebeklerde Aort Darlığı
Yeni doğmuş olan bebeklerde doğumsal olarak rastlanılan hastalıklar arasında yer alan aort damarlarında meydana gelen darlıklara bağlı olarak hastanın kalp kasında kan pompalanması sırasında ortaya çıkan zorlanmalar, kalp büyümelerine ve daha kötüsü kalp yetmezliklerine sebep olabilmektedir. Bebeklerde ortaya çıkan bu rahatsızlığın en çok karşılaşılan belirtileri; nefes almada yaşanan zorluklar, meme emerken çabuk yorulması ve zorluk çekmesi, terlemeler ve kalp yetmezlikler sorunları
Bazı durumlarda belirti vermeyen veya hemen anlaşılmayan aort darlıkları ilerleyen yaşlarda tesadüfen ortaya çıkabilmektedir. Doktor tarafından bir başka nedenle yapılan muayene sırasında kalp kasından gelen üfürüm sesinin araştırılması sırasında ileri yaşlarda kötü bir sürpriz olarak kendini gösteren bu sorunun tedavisi için genellikle kan sulandırıcı ilaçlar verilip hastanın daralan damar çapı risk taşımaya başlayana kadar kontrol altında tutulur.