Postural Hipotansiyon Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
Postural hipotansiyon her insanda farklı sebeplerden kaynaklı olarak meydana gelebilir. Özellikle yüksek tansiyonu olan kişilerde gözlemlenir. Sorunun tedavisi altta yatan nedene göre değişiklik gösterir.
Postural Hipotansiyon
Postural hipotansiyon, hipertansiyon hastası olan kişiler pozisyon değişimi yaptığında ya da ani şekilde ayağa kalktığında kan basınçları 20- 10 mmHg daha fazla düşüş yaşarlarsa bu duruma denir. Pozisyon değişimlerinde oluşan ani şekilde tansiyon düşmesidir.
Bir kişi otururken veya yatarken ayağa kalktığı zaman vücut pozisyonundaki değişikliğe uyum sağlamalıdır. Vücuttan kanın yukarıya doğru itilmesi ve beynin oksijen ile beslenmesi çok önemlidir. Vücut bunu yeterince başarılı şekilde yapamıyorsa tansiyon düşer.
Postural hipotansiyon bir kişi durduğunda (ortostatik = vücudun dik duruşu; hipo = daha az + gerginlik = basınç) kan basıncında düşüş için kullanılan terimdir. Postural hipotansiyon diğer bir adı da ortostatik tansiyondur.
Nedenleri
Ortostatik yani postural hipotansiyonun nedenleri arasında aşağıdaki detaylar bulunur;
- Yaşlanma, yaşlı insanlarda daha sık şekilde gözlemlenir.
- Hipovolemi (kan hacminde oluşan bir düşüş) ve dehidrasyon (vücuttaki düşük sıvı hacimleri). Bu sorunların sık şekilde gözlemlenen sebepleri; kanama, şeker, diyare, kusmadır.
- Dehidrasyon, vücutta bulunan düşük sıvı durumu
- Hareketsizlik
- Gebelik
- Kalp krizi, kalp yetmezliği, kalp ritmi sorunları ve kapak hastalıkları
- Anemi
- Parkinson hastalığı
- Diyabet
- Anksiyete
- Alkol
- Sıcak hava
Belirtileri
Ortostatik hipotansiyonun asıl belirtisi, ayakta olunduğu zaman baş dönmesi veya başın dönmesi hissiyatıdır. Diğer belirtileri için;
- Bulanık görme
- Mide bulantısı
- Karışıklık
- Yorgunluk
- Zayıf hissetmek
- Göğüs ağrısı
Kişi oturduğu zaman ya da birkaç dakika boyunca uzandığında belirtiler çoğunlukla ortadan kalkar.
Teşhisi
Sorunun teşhis edilmesinin anahtarı kişilerin öyküleri ve fizik muayeneden geçer. Uzman doktor kişilerin kan basıncını alması ve atak hızını bölümün ortasında kontrol etmesi olası olmadığından baş dönmesi veya belirtileri ile alakalı olan durumlar hakkında detaylar ister. Belirtiler çoğu zaman geçicidir ve çabucak ortadan kalkar. Kişilerin hayati anlamda endişesi bulunuyorsa uzman doktoru kan basıncını hem yalancı hem de ayakta duran pozisyonlarda alım yaparak farklılıkları arar. Uzmanlara göre ortostatik hipotansiyonun teşhisi için ayakta duran kişide 3 dakika içinde 20 mm’lik sistolik kan basıncı düşüşü veya diyastolik kan basıncında 10 mm’lik bir düşüş olması gerekir. Altında yatan nedenleri araştırma yapmak için kan testleri yapılabilir. Bu testler anemi veya kanama için sorunun belirlenmesi için bir kırmızı kan hücresi sayımı da içerebilir. Elektrolitler kontrolleri, özellikle sodyum ve potasyum anormallikleri bir sorun olduğundan dolayı yapılır. Kusma veya diyare tarzında sıvı kaybı sorunları varsa böbreklerin fonksiyonlarının değerlendirilmesi de yapılacaktır.
Fizik muayene sonrasında kalp ile alakalı endişe mevcutsa elektrik iletimi ve kalp ritmini değerlendirmek için EKG yapılabilir. Kalp kapaklarını değerlendirilmesi ve kalp kasının fonksiyonunun değerlendirilmesi de de uzman doktor tarafından istenebilir. Koroner arter hastalığı ile alakalı endişeler mevcutsa stres testi istenebilir. Sorunun ortaya çıkardığı semptomlar tekrarlamaya sürekli olarak devam ederse farklı testler istenebilir. Bu testler içinde eğilme testi bulunur. Test esnasında kişi masaya düz bir şekilde sarılır ve masa kademeli şekilde 70 ya da 80 derecelik bir açı ile eğilir. Bu esnada devamlı olarak Kalp hızı ile kan basıncı ölçümler yapılır. Sorun taşikardi sendromunda görülen gecikmiş değişiklikleri belirlemek için de yapılır. Hasta tablonun üzerinde 10 dakikadan daha fazla kalabilir. Birçok kişi için teşhis koymadan hastalık geçmişi ve fiziki muayene dayanılarak tanı koyulmaktadır.
Tedavisi
Ortostatik hipotansiyonun tedavisi altında yatan nedene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Altta yatan neden dehidrasyonsa meydana gelen semptomları çözülmelidir. Sorun ilaç kullanımından kaynaklı meydana geliyorsa bozacının ayarlanması ya da ilaç değişimi yapılması gerekebilir. Bu ayarlamalarının hepsinin uzman doktor tarafından yapılması çok önemlidir. Sorun sıkıştırma varis çoraplarıdan kaynaklı ise yatma ve oturma esnasında pozisyon değişikliklerine gidildiğinde beyine daha çok yakışır sağlanmasına izin verilecektir. Sorunun altında yatan nedene bağlı olarak uzman Hekim belirlemesi dâhilinde ilaç kullanımına başlanabilir. Sağlıklı olan ve tedavi edilmesi gerekmeyen hastalığı bulunan kişilerin tuz tüketimine kısıtlaması çok önemlidir. Tuz tüketimini fazla yapan kişilerin günlük olarak sıvı alımı miktarının çoğaltması uzman tarafından istenir. Nonsteroid anti inflamatuar ilaçlar, örneğin; ibuprofen de önerilebilir. Bazı hastalar için fludrokortizon, adrenerjik bir ilaç verilebilir. Bu ilaçların kandaki magnezyum ve potasyum düzeylerini düşürmek, baş ağrısı, şişme ve kilo vermeyi de içeren önemli yan etkileri vardır. Uygulanacak tedavi konusunda her daim uzman Hekim belirleme yapmalıdır.
Kaynaklar
- https://www.medicinenet.com/orthostatic_hypotension/article.htm
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9385-orthostatic-hypotension
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4507375/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2888469/
- https://www.uptodate.com/contents/search?search=Orthostatic%20Hypotension