İdeal ve Normal Kalp Atış Değerleri ve Ölçümü
İdeal veya normal kalp atış hızlarını etkileyen yaş, cinsiyet, fitnes gibi bir takım unsurlar bulunmaktadır. Kalp atışlarının normal değerlerinin üzerinde olması bazen ciddi bir rahatsızlığın habercisidir.
İdeal Kalp Atışı
İnsanların sağlık durumlarının genel değerlendirmesi yapılırken en önemli kaynaklardan biri de kalp atım hızları olmaktadır. Kişinin yaşam stiline, yaşına, cinsiyetine hatta yapmakta olan aktivitelere göre değişik veriler veren kalp atışları farklı değerler arasında oynayabilmektedir. Heyecan, öfke, korku, endişe, panik, stres, dinlenme, hava sıcaklığı, uyuma gibi etkenlere bağlı olarak artış ve düşüş gösterebilmektedir.
Kalbin bir dakika içinde kasılıp gevşeme saygıları kalp hızını oluşturmaktadır. Yaşa, cinsiyete ve çeşitli etkenlere göre değişmekte olan ideal kalp hızı yeni doğmuş bir bebekle, genç veya yaşlı bir bireyde değişken olmaktadır. Herhangi bir sağlık sorunu konusunda yapılan teşhis ve değerlendirilmeler sırasında kontrolü yapan doktor ilk olarak hastanın kalp hızını ölçmektedir.
Cinsiyet ve yaş baz alınarak atımlarının hızı kontrol edilen hastada ideal değerlerde olup olmaması oldukça önemli bir unsurdur. Kalp kasının yaptığı kasılıp gevşemelerin ideal değerler arasında olması kalp sağlığı konusunda her hangi bir problem olup olmadığını da ortaya koyan etkenlerden biridir.
Bir insanın kalp kasının dakikada oluşturduğu maksimum kasılma sayısı; maksimum KAH ortaya koymaktadır. Kişi dinlenme sırasında iken hesaplanan hız ise dinlenme KAH ortaya koymaktadır. Egzersiz esnasında farklı zaman dilimlerinde alınan atış hızlarının ortalaması; ortalama KAH ortaya koymaktadır. Genel olarak kalp atışlarını hesaplamak için stres testleri veya nabız ölçen cihazlar kullanılabilmektedir.
Maksimum Kalp Atışı
Kalp kasının ne hızda artacağı bir bakıma belli olmasına rağmen; kilolu insanlarda, hipertansiyon hastalarında ya da geçici tansiyon yüksekliğine sahip kişilerde, panik ve stres halinde olanlarda, akjsiyetede bulunanlar, uyku sorunu olanlarda atım hızları veya ritimler normal seviyenin üzerinde olmaktadır. Bu gibi sorunlara bağlı olan maksimum değerler; sorunun çözülmesine bağlı olarak düşmektedir. KAH yüksek olması durumunda gerekli olan önlemlerin alınmaması halinde sonu felce hatta ölüme varabilen ciddi bir sağlık problemini ortaya koymaktadır.
Kalp atım hızlarının normal değerlerde olup olmadığını kontrol etmek için herhangi bir cihaza gerek bulunmamaktadır. Gerekli olan ölçümün yapılabilmesi için sadece iki veya üç parmak yeterli olmaktadır. Dinlenme sırasında genel olarak ortalama değerler yetmiş civarında bulunmaktadır.
Maksimum kalp atış hızı hesaplanırken kadınlar ve erkekler için şu formüller kullanılmaktadır:
Kadınlar — > ( 226 – yaş) / KAH = Yaşa göre düzenlenmen maksimum KAH
Erkekler –> ( 220 – yaş ) / KAH= Yaşa göre düzenlenmen maksimum KAH
İdeal Kalp Hızı
Sabah uyandıktan sonra yaklaşık on dakika civarında dinlendikten sonra ideal KAH’ı ölçebilirsiniz. Bu ölçüm yapılırken iki yöntemi kullanmanız mümkün olmaktadır;
- Bilekten alınan radyal nabız
- Boyundan alınan karotis nabız
On saniye nabız atımlarını ölçüp çıkan sonucu altı ile çarptığınızda bir dakika içinde oluşan nabız sayınıza yani KAH ulaşabilirsiniz. Ortaya çıkan sayı yaşa göre ideal olan kalp atımlarıyla karşılaştırılıp gereken değerlendirmeler yapılabilir. Yetişkin bir insanda ideal olan kalp atımları atmış ile doksan arasında değişmektedir. Bu durum sporcularda daha da aşağılara çekilmektedir. KAH normal değerlerin altında olması bradikardi, üstünde olması ise taşikardi olayını gündeme getirmektedir.
İdeal kalp atımları; maksimum kalp atımlarının yaklaşık olarak yüzde atmış veya ellisi kadar olmaktadır. Normal ve sağlıklı bir insanda maksimum atımlar yüz doksan civarındaysa ideal atımlar çeşitli sağlık unsurları göz önüne alınarak doksan civarında olmaktadır.
Normal Kalp Hızı
Bu atımlar yaşa ve cinsiyete farklı değerlere ulaşmaktadır.
- Fetüsler için normal atımlar 110 ile 180 arasında olmaktadır. Bebek bekleyen annelerin fetüslerinde ilk üç ay atımlar oldukça düşüktür.
- Çocuklarda on yaşına kadar olan normal değerler 70 – 180 arasında değişmektedir. Yaşın ilerlemesi kalp atım hızlarının düşmesine neden olmaktadır. Örnek olarak beş yaşın altında bulunan çocuklarda bu değerler 95 – 140 arasındayken beş yaşı geçtiğinde 80 – 120 arasına düşüş göstermektedir.
- Erkeklerde; bu değerler 60 – 100 arasında yer alırken sporcularda fitnees seviyesiyle ilişkili olarak 40 – 60 arası olabilmektedir. Erkeklerin kalp atış hızları kadınların atım sayısından daha az değerlerde oluşmaktadır.
- Kadınlarda ortalama değerler 70 – 80 arasında bulunmaktadır. Hamile olan anne adaylarında bu değerler 85 – 90 arasında değişebilmektedir.
Kalp atımlarının normal değerlerinden farklı değerlere sahip olması; büyük olasılıkla kardiyavasküler bir rahatsızlığın varlığını ortaya koymaktadır. Bu nedenle önleyici tedbir olarak atım hızlarının sık olarak kontrol edilmesi vücut sağlığı bakımında oldukça önemli bir yer tutmaktadır. KAH artması bazı durumlarda tehlike ve risk olşsturan ciddi rahatsızlık belirtisi olmaktadır.
Hareketsiz ve dingin bir hayat tarz olan insanların ortalama olarak atım hızları 70 – 80 arasında bulunmaktadır. Bu durum yaş unsuruna göre değişsen değerleri işaret eder. On sekiz yirmi yaşlarında olan bir insanla olgun bir kişinin atım sayıları aynı değildir. Yaş ilerledikçe atış hızları düşmektedir. Bu değerler bir insanda yaptığı aktiviteler sırasında da değişmektedir. Kalp atımlarının yükselmesi insanın tansiyonunda yükselmesine neden olacağından dolayı; sürekli olarak atımları yüksek bulunan kişilerin ciddi bir kardiyavasküler sistem rahatsızlığı bulunmaktadır. Kalp hızını etkileyen çeşitli etkenler bulunmaktadır. Bu etkenlere örnek olarak şunları verebiliriz:
- Yapılan aktiviteler ve seviyeleri
- Fitness seviyeleri
- Havanın aşırı sıcak olması
- Vücudun o an sahip olduğu pozisyon ( ayakta, uzanmış, oturur gibi)
- Duygular ( mutluluk, heyecan, korku, panik, endişe, öfke)
- Vücut ölçüleri ve kilosu
- Hamilelik
- Kullandığı ilaçlar
- Hormonlardaki dengesizlik
- Kansızlık
- Ateşli hastalıklar
- Kalp damar sorunları
- Yedikleri yemeğin ağır olması